Rano otkrivanje je od presudnog značaja, a upravo u tome leži najveći problem.
Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, svake godine u svetu od karcinoma grlića materice oboli oko 500.000 žena, a od toga oko 230.000 umre od ove bolesti. Prije dvije decenije u našoj zemlji standardizovana stopa iznosila je 18,5 novootkrivenih slučajeva na 100.000 žena.
Prosječna starost u kojoj se otkriva invazivni karcinom grlića materice je od 48 do 52 godine, a karcinom “in situ” (na nivou ćelije) 35 godina.
U novije vrijeme jasno se uočava da su incidenca i mortalitet od karcinoma grlića materice, naročito kod mladih žena ponovo u stalnom porastu. Razlozi ovog porasta nisu dovoljno poznati.
Smatra se da veća sloboda u se*sualnom ponašanju, koja je povezana sa seksualno prenosivim infekcijama, naročito onih izazvanih Humanim papiloma virusima (HPV) , značajno utiče na ovaj porast.
Zašto se karcinom grlića materice kasno otkriva?
Najčešće nedaje nikakve simptome u svom ranom stadijumu. Ukoliko žena ne odlazi na redovne ginekološke preglede (jednom godišnje), gotovo da je nemoguće postaviti blagovremenu dijagnozu.
Koji su faktori rizika za karcinom grlića materice?
Pojavi karcinoma grlića materice doprinose:
– genitalne infekcije (HPV virusi, strogo su specifični za vrstu, kao što su specifični za lokaciju na telu. Delimo ih na HPV viruse niskog onkogenog rizika: tip 6 i 11, 42, 43 i 44, HPV virusi srednjeg onkogenog rizika: 31, 33, 35, 51, 52, HPV virusi visokog rizika 16, 18, 45, 56.)
– hemijska karcinogeneza (pušenje, imunosupresivni lekovi, hemioterapeutici, alkohol)
– imunosupresija (“slab” imuni sistem organizma predstavlja osnov za razvoj karcinoma)
– se*sualne navike (rano stupanje u se*sualne kontakte može produžiti normalan proces sazrevanja grlića, higijena polnih organa, se*sualni odnosi u vrijeme menstruacije)
– faktori vezani za muškog partnera (uzrast muškarca u vrijeme prvog se*sualnog odnosa, promiskuitetno ponašanje)
– način zivota (nizak socio-ekonomski status, neredovna, slaba ishrana, stresni događaji, negativni afekat, povećavaju rizik za nastanak karcinoma)
Kako ga prepoznati?
Klinička slika je dosta šarolika, ali se izdvajaju:
– masivno krvarenje
– postkoitalno krvarenje (krvarenje nakon odnosa)
– postmenopauzalno ili intermenstrualno krvarenje (krvarenje između ciklusa)
– abnormalno pojačan sekret
Na invazivni karcinom grlića može se posumnjati već prilikom kliničkog pregleda ako je bolest uznapredovala, a u određenim slučajevima citološkim ili kolposkopskim pregledom.
Definitivno se dijagnoza postavlja histološkim pregledom tkiva dobijenog biopsijom ili endocervikalnom kiretažom, a kod početnih oblika konizacijom.
Da li se karcinom grlića može spriječiti ili bar uticati na njegovo javljanje u populaciji sa već povećanim rizikom ?
Početkom juna 2006. godine kompanija MSD odobrila je vakcinu protiv raka grlića. U Srbiju je ova vakcina ušla u proces registracije pod imenom Gardasil. Preporuka je obuhvatiti populaciju od 11 do 26 godina. Vakcina na osnovu preporuka prevenira karcinom grlića materice, prekancerozna stanja i ranice grlića nižeg stepena i kondiloma izazvanih HPV virusom tipa VI, XI, XVI, XVIII. Kompanija Merk testirala je 27.000 žena u 33 zemlje.
Izuzetno važan korak u prevenciji karcinoma grlića materice je redovan ginekološki pregled najmanje jednom godišnje.
Ne zaboravite, ukoliko se otkrije na vrijeme, karcinom grlića materice je izlejčiva bolest! Zato je od krucijalnog značaja da odlazite na redovne preglede kod svog ginekologa.
(354)