Šta je Hezbolah

Sukob na sjevernoj granici Izraela s Libanonom je povećao izglede za širi sukob na Bliskom Istoku. Hezbolah je koristio artiljeriju i rakete u znak solidarnosti s Palestinom.

Dok Izrael bombarduje Pojas Gaze nakon smrtonosnog napada palestinske militantne grupe Hamas na Izrael, strahuje se od otvaranja novog fronta zbog toga što su Izrael i Hezbolah razmijenili vatru. Hezbolah, kojeg podržava Iran, reagovao je nakon što su tri njegova pripadnika ubijeni u izraelskom bombardovanju.

Hezbolah, što znači “Božja stranka”, je šitska naoružana politička grupa. Formirani su 1982. za borbu protiv izraelske okupacije južnog Libanona. Nastao je od oružanih grupa koje je formirao Korpus iranske islamske revolucionarne garde 1982.

Riječ je o grupi koja ima podršku muslimana šita i jedan je od najvećih neprijatelja Izraela u ovom dijelu svijeta. Njihov vođa Hassan Nasrallah je 2021. izjavio da imaju 100.000 boraca. Imaju precizne rakete za koje tvrde da njima mogu pogoditi bilo koji dio Izraela.

Procjena Sjedinjenih Američkih Država je da je Iran posljednjih godina izdvajao stotine milione dolara za Hezbolah. Nasrallah je od 1992. na čelu Hezbolaha koji je jedna od najutjecajnijih grupa u Libanonu. Često se nazivaju državom u državi zbog svoje ogromne političke i vojne mreže u državi koja je podijeljena po sektaškim linijama.

Zašto je Hezbolah formiran i koji su im ciljevi

Hezbolah se kontinuirano bori protiv izraelskih snaga u Libanonu, kao i protiv izraelskih civila u drugim državama. Izraelske snage su se 2000. jednostrano povukle sa juga Libanona. To su učinile nakon skoro 20 godina rata, što je navelo Hezbolah da se proglasi prvom arapskom vojskom ikada koja primorala Izrael da ustupi teritorij nad kojim je imao kontrolu.

No, Izrael je održao okupaciju Golanske visoravni u Siriji i palestinskog teritorija, a koje je zauzeo u ratu iz 1967. S druge strane, Hamas se bori protiv izraelske okupacije i širenja izraelskih ilegalnih naselja na palestinskoj zemlji. Hezbolah ima manifest koji podrazumijeva poraz Izraela i “protjerivanje Zapadnih kolonijalnih entiteta sa Bliskog Istoka”.

Da li su se ranije sukobili s Izraelom

U prekograničnom sukobu iz jula 2006. zarobili su sva izraelska vojnika za koje su se nadali da će biti garancija za razmjenu zarobljenika. Izrael je vojno reagovao, što je rezultiralo 34-dnevnim ratom koji se naziva i Julskim ratom.

Niti jedna strana u ovom ratu nije uspjela prevladati, ali je za posljedicu imao smrt više od 1.100 Libanonaca i 165 Izraelaca. Nasrallah je više puta izjavio da je taj rat bio uspješan za Hezbolah, ukazavši da se borio protiv jačeg i većeg neprijatelja. Izrael je zaključio da je rat za njega bio neuspješan i “propuštena prilika”.

Koliko se Hezbolah razlikuje od Hamasa

Hezbolah i Hamas su različite grupe, ali im je zajedničko to što se oružano bore protiv Izraela. Hezbolah je libanonska grupa, a Hamas je palestinska grupa formirana 1987., poslije početka prve Intifade (ustanka protiv izraelske okupacije palestinskog teritorija). Hamas ima političku kontrolu nad Pojasom Gaze, i to nakon što je pobijedio na izborima 2006.

Nakon Hamasovog prošlosedmičnog napada na Izrael, Hezbolah je saopćio da pomno prati situaciju i da je u direktnom kontaktu s vođama palestinskog otpora. Poručili su da napad predstavlja “odlučan odgovor na nastavak izraelske okupacije i poruku onima koji traže normalizaciju odnosa s Izraelom”, misleći na arapske zemlje koje žele normalizovati odnose s Izraelom. Vođe Hezbolaha i Hamasa susreli su se 2020. te su razgovarali o normalizaciji odnosa između Izraela i arapskih država.

Da li će Izrael ratovati na dva fronta

Tri pripadnika Hezbolaha ubijeni su tokom jučerašnjeg izraelskog bombardovanja. Hezbolah je naveo da su ubijeni kao “posljedica cionističke agresije na jugu Libanona”. Reagovali su tako što su na Izrael ispalili veliki broj raketa.

Analitičari špekulišu da palestinske frakcije u Libanonu žele otvoriti drugi front ako Hezbolah započne s napadom. Zbog toga postoji mogućnost da bi se Libanon mogao uključiti u rat Izraela i Hezbolaha, podržan palestinskim frakcijama.

Hezbolah je 8. oktobra otvorio vatru na područje Libanona koji je pod izraelskom kontrolom, ali je izbjegavao dublje učešće. No, to bi se moglo promijeniti ako Izrael pokrene kopnenu ofanzivu u Gazi.

Koje su druge palestinske grupe u Libanonu

U Libanonu, osim Hamasa, djeluju palestinska sekularna stranka Fatah i Narodni front za oslobođenje Palestine. Neki od njihovih pripadnika su u palestinskim izbjegličkim kampovima u Libanonu.

Da li je Hezbolah teroristička organizacija

Sjedinjene Američke Države i druge Zapadne države smatraju Hezbolah terorističkom organizacijom. Takvog mišljenja su i pojedine zaljevske zemlje, među kojima je Saudijska Arabija. To se odnosi na zaljevske zemlje koje su saveznice SAD-a. Za Evropsku uniju je Hezbolahovo vojno krilo teroristička grupa, ali ne i njegovo političko krilo.

Koja je uloga Hezbolaha u Libanonu

Hezbolah ima ministre i parlamentarce u Libanonu. Stranke u Libanonu, koje se protive Hezbolahu, optužuju Hezbolah da je Libanon doveo u sukob.

Postali su politički istaknutiji nakon što se Sirija, njihova bliska saveznica, povukla iz Libanona poslije bivšeg premijera Libanona Rafika Haririja 2005. Hariri, sunitski političar, bio je simbol saudijskog utjecaja u libanonskoj politici.

Kršćanin Michel Aoun, kojeg podržava Hezbolah, 2016. postao je predsjednik Libanona. Hezbolah je dvije godine kasnije na općim izborima osvojio većinu. Međutim, tu većinu su izgubili, ali i dalje imaju političku moć.